ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ । Awaiting a response from the SGPC

@sgpc_amritsar I would look forward to your reply ji.

Also Giani Joginder Singh Talwara Ji and Giani Joginder Singh Ji were appointed by the SGPC to research and study the historical ancient Saroops and they made a register of all the typing errors in the modern printed SGPC saroop. Similarly the SGPC published the findings of Bhai Randhir Singh Scholar Ji, Nihung Giani Kundan Singh Ji et al. in a book named Shri Guru Granth Sahib Ji Paath Soochee. When will @sgpc_amritsar correct the the listed typos found by the above Gurmukhs in the printing of Gurbani by the SGPC printing press, eg “kabeer” is written “kameer” and “kambeer” by mistake?

 Bhai Manvir Singh, Bhai Manvir Singh, Bhai Manvir Singh, Manvir Singh Khalsa, Manvir Singh Khalsa, Manvir Singh Khalsa

ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਗਈ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਦੇ ਪਾਠ ਬਾਰੇ ਖੋਜ । Research on Dasami Bani used for Ardaas...

ਦਾਸ ਦੀ ਨਵੀਂ ਲਿਖੀ ਪੁਸਤਕ 'ਸਿੱਖ ਰਹਿਤ ਮਰਯਾਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਸਹਿਤ' ਵਿੱਚੋਂ:

ਅਰਦਾਸ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਵਿਚਾਰ:

(੧) ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਗਈ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਦੇ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਭੇਦ:-

*ਨੋਟ:- ਸ੍ਰੀ ਮਾਨ ਬਾਬਾ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਗੁਰਬਾਣੀ ਪਾਠ ਦਰਪਣ’ ਜੋ ਕਿ ਬਾਬਾ ਠਾਕੁਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਲੋਂ ੧੯੯੬ ਈ. ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਭਿੰਡਰ ਕਲਾਂ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਗੁਟਕੇ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਜਥਾ ਭਿੰਡਰਾਂ (ਮਹਿਤਾ) ਦੇ ਗੁਟਕੇ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪਾਠ ਦਾ ਮਤ ਭੇਦ ਹੇਠ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:-

(ਬਾਬਾ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ, ‘ਗੁਰਬਾਣੀ ਪਾਠ ਦਰਪਣ’ – ਪੰਨਾ ੧੫੨)

(ਬਾਬਾ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰ ਕਲਾਂ, ‘ਨਿਤਨੇਮ ਗੁਟਕਾ’ – ਪੰਨਾ ੧੭੧, ੧੭੨)

(ਬਾਬਾ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਧੁੰਮਾ, ‘ਸੰਦਰ ਗੁਟਕਾ’ – ਪੰਨਾ ੧੬੫)

ਕੁਝ ਬੀੜਾਂ ਅਤੇ ਪੋਥੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ‘ਵਾਰ ਸ੍ਰੀ ਭਗਉਤੀ ਜੀ ਕੀ’ ਦੀ ਅਰੰਭ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ:-

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: ਭਾਈ ਭਰਪੂਰ ਸਿੰਘ, ਸ੍ਰੀ ਅੰਨਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ)

ਸੰਨ ੧੮੩੧ ਈ. ਦੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: ਦਿੱਲੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ, Punjab Digital Library)

 ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ ਏ.ਐਸ.ਆਈ., Punjab Digital Library)

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: Punjab Digital Library)

 ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: Punjab Digital Library)

ਸੰਨ ੧੮੫੫ ਈ. ਦੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਗੀਠਾ ਸਾਹਿਬ, ਪਟਿਆਲਾ)

ਪੁਰਤਾਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪੋਥੀ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਫੋਟੋ।

ਇਹ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਸਰੂਪ ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਹਜ਼ੂਰ ਸਾਹਿਬ ਵਲੋਂ ੨੦੦੨ ਈ. ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਵਾਜੇ ਉੱਪਰ ਅਰਦਾਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਉੜੀ ਦਾ ਪਾਠ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ।

Bhai Manvir Singh UK; Bhai Manvir Singh UK; Bhai Manvir Singh UK

ਹਾਲੈਂਡ ਤੋਂ ਆਏ ਮਹਿਮਾਨ । A Visitor from Holland

Yesterday Veer Ji Jaspreet Singh from Amsterdam came over to visit. I met him at Khalsa Camp Europe 2021 this month. When coming to the camp he was very open and shared that this was his first camp and he didn't know what to really expect. Despite not being Amritdhari and not ever having woken up Amrit Vela before, Veer Ji attending every single Amrit Vela session at the camp. The floor was not the most comfortable to sit on, and made it difficult to sit for even those with experience of sitting down for long periods of time at the Gurdwara. Yet, Veer Ji still sat down and tolerate the uncomfortable pain of the floor! (As they say- "No pain, no gain!")

Three days after the camp finished, I met Veer Ji again at Den Haag Gurdwara. I was so happy to know that since camp he has been waking up 3am and reciting Japji Sahib. Veer Ji cannot read Gurmukhi (yet) and reads transliteration, however, even surprised those close to him who heard him recite Jaap Sahib last week during an Amrit Vela Zoom. "Where there is a will, there is a way".

Veer Ji came to visit yesterday. It is very tough for someone still with short hair trying to build upon their Sikhi. Usually those who have not been yet blessed with connecting with their Guru, think someone else moving closer to their Guru to be a topic of laugh and jokes. However, little do they know, that connecting with the Guru and getting closer to Sikhi, is finding true beauty, happiness and satisfaction in life (which the world is searching for!). I was very proud of Veer Ji that he has not eaten meat or drank alcohol since the camp, and he even changed the menu of his wedding to be now all veg and alcohol-free. This is brave (and wise)!

 

Veer Ji's story illustrates the power of Saadh Sangat, Gurbani, and Amrit Vela. Sikhi is not just a belief, but an experience and way of life. Believing alone will not change your life, but when one (is courageous enough to let go and) experience Sikhi, you will see the magic of the Guru work in your life. May Satguru Ji continue to bless Veer Ji in his journey ahead in Sikhi. I hope this post encourages others to make a step towards Sikhi, and discover the Singh/Singhni Spirit within.

ਅਫਗਾਨ ਸਿੱਖ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਸਲਾਮ । Salute to Afghan Sikh brothers’ Sikhi Spirit

I received a message from someone who has direct involvement with the Sikh Afghans still in Afghanistan.

There are 250 individuals left, who all reached Kabul this Sunday morning.

 

Of the 250 Sikhs, 10 Sikhs have volunteered to remain behind to look after the Gurdwaras (Sikh holy shrines). They do so with the knowledge that their lives will/could be in danger and they have stated they accept any responsibility of their actions.

I heard a recording from Bhai Jasbir Singh Ji from Jalabad. He informs the Sangat that all the Sangat of Jalabad have left for Kabul to seek safety at Gurdwara Karta Parvaar. However, Bhai Jasbir Singh Ji and his family (wife and children) and another Gursikh have decided to stay back in Jalabad. He says he has no desire to migrate abroad and make a new life at the expense of abandoning the historical Gurdwara of Guru Nanak Dev Ji in Jalabad. He says, if they leave the Gurdwara will either be taken over by Muslims or destroyed. They have transported all Guru Granth Sahib Ji’s saroops to Kabul. They just have 2 senchis (volume parts) of Sri Guru Granth Sahib Ji which they do Parkaash and Paath from. Bhai Jasbir Singh Ji says he knows that he and his family may be killed by the Taliban (or splinter groups), however they are willing to sacrifice themselves for the House of Guru Nanak. Well wisher Muslim families have helped to guard the other Sikh shrines in Jalabad from attacks or encroachment.

This brought tears to my eyes. Salute to him and all the Gursikh brothers and sisters who have the choice of either (1) leaving Afghanistan and abandoning their historical holy shrines and homes, (2) cutting their hair and embracing Islam, or (3) staying to look after the Gurdwaras with death looming forever above them.

May the Sikhi Spirit of our Afghan Sikh brothers and sisters motivate those brothers and sisters from Sikh families who still have cut Kes (hair), not yet began reading Gurbani as part of their daily life, or wearing a Dastaar- to claim back and look after their Sikhi in solidarity and respect of the Afghan Sikhs.

ਬਾਣਾ ਪਾ ਕੇ ਟ੍ਰੇਨ ਵਿੱਚ ਸਫਰ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਦੀ ਘਟਨਾ । Wearing 'Bana' on the train...

 

I was on the train today, on the way airport. The train was busy and I needed a seat. I had luggage with me and I decided to go through First Class to go to see if the train cabin after that was free.

When I got to the end, there was a lady standing who was the cleaner. She said “Where are you going?” I said that I am going to the the next compartment. She said “Its blocked off from here, there is nothing beyond.” I said “Okay, I will stand in this area (where the doors are situated).” The cleaner said “I would need to ask if you can even stand in this area as it is the doorway to first class.”

I was dressed in blue Bana (religious attire), khanda on dastaar, and my kirpan and hazooria visible. The conductor lady looked at me with respect and politely came and said “This is First class Sir”. I said “I couldn’t find a seat in the other compartment.” She said “Let me see.” She began walking me through First Class towards the end. Suddenly she stopped and said “Let me see your ticket.” I showed that I had a standard ticket. She smiled and said “I am sure we can arrange something for you. Please come and sit in First Class, feel comfortable and relax.”

Amazing, how wearing Bana has so much power that it radiates grace and positivity. A lot of people get insecure of wearing Gurmukhi Bana (religious dress) when travelling and think you have to wear Western clothes otherwise you get trouble. Today, like many incidents experienced, Guru Ji has shown that Bana worn with sincerity and Guru’s love opens doors to blessings.

'ਸੁ ਕਹੁ ਟਲ' । 'Su Kahu Tal'...

ਦਾਸ ਦੀ ਨਵੀਂ ਲਿਖੀ ਪੁਸਤਕ 'ਸਿੱਖ ਰਹਿਤ ਮਰਯਾਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਸਹਿਤ' ਵਿੱਚੋਂ:

 

ਬੇਨਤੀ ਰੂਪ ਸ਼ਬਦ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਣ ਦੀ ਰੀਤ:- ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਨ ਨੂੰ ਗੁਰੂ-ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਹਿਤ ਬੇਨਤੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਪੜ੍ਹਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:-

(ੳ) ਡੰਡਉਤਿ ਬੰਦਨ ਅਨਿਕ ਬਾਰ ਸਰਬ ਕਲਾ ਸਮਰਥ ॥
ਡੋਲਨ ਤੇ ਰਾਖਹੁ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਕਰਿ ਹਥ ॥੧॥   
(ਗਉੜੀ ਮ:੫, ਅੰਗ ੨੫੬)

(ਅ) ਸੁ ਕਹੁ ਕਲ ਗੁਰੁ ਸੇਵੀਐ ਅਹਿਨਿਸਿ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥
ਦਰਸਨਿ ਪਰਸਿਐ ਗੁਰੂ ਕੈ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੁਖੁ ਜਾਇ ॥
(ਸਵਈਏ ਮਹਲੇ ਦੂਜੇ ਕੇ, ਭੱਟ ਕਲ, ਅੰਗ ੧੩੯੨)

(ੲ) ਹੋਵੈ ਸਿਫਤਿ ਖਸੰਮ ਦੀ ਨੂਰੁ ਅਰਸਹੁ ਕੁਰਸਹੁ ਝਟੀਐ ॥
ਤੁਧੁ ਡਿਠੇ ਸਚੇ ਪਾਤਿਸਾਹ ਮਲੁ ਜਨਮ ਜਨਮ ਦੀ ਕਟੀਐ ॥
(ਰਾਮਕਲੀ ਕੀ ਵਾਰ, ਰਾਇ ਬਲਵੰਡਿ ਤਥਾ ਸਤੈ, ਅੰਗ ੯੬੭)

ਨੋਟ:- ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਛਪਾਏ ਪਾਵਨ ਸਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਟਲ’ ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਬੀੜਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਕਲ’ ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੌਫੈਸਰ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਪਦਮ ਜੀ (ਪੁਸਤਕ ‘ਗਾਥਾ ਸ੍ਰੀ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ’), ਗਿਆਨੀ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤਲਵਾੜਾ ਜੀ (‘ਭੱਟਾਂ ਦੇ ਸਵਈਏ ਸਟੀਕ’), ਪ੍ਰੌਫੈਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ (‘ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਰਪਣ’), ਗਿਆਨੀ ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਜੀ (‘ਆਦਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਰਸ਼ਨ ਨਿਰਣੈ ਸਟੀਕ’), ਭਾਈ ਮਨੋਹਰ ਸਿੰਘ ਮਾਰਕੋ (ਪੁਸਤਕ ‘ਹੱਥ-ਲਿਖਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਬੀੜਾਂ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ – ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ), ਡਾਕਟਰ ਸਰਬਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਪੁਸਤਕ ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਰੂਪ ਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ’) ਆਦਿ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ੧੧ ਭੱਟ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭੱਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ‘ਭੱਟ ਟਲ’ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ‘ਭੱਟ ਕਲ’ ਹੈ। ਇਸ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੇਦਾਂਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੇ ਭੱਟਾਂ ਦੀਆਂ ਬੰਸਾਵਲੀਆਂ (genealogies) ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਕੋਈ ‘ਭੱਟ ਟਲ’ ਦੀ ਬੰਸਾਵਲੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਗਿਆਨੀ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੇਦਾਂਤੀ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਰੂਪਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਦਸਿਆ ਕਿ ਕੁਝ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਬੀੜਾਂ ਦੇ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਨੇ ਅਣਜਾਣ ਵਿੱਚ ‘ਕ’ ਅਖ਼ਰ ਨੂੰ ‘ਟ’ ਭੁਲੇਖੇ ਨਾਲ ਸਮਝ ਕੇ ‘ਕਲ’ ਨੂੰ ‘ਟਲ’ ਲਿਖ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਰੂਪਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਉਤਾਰੇ ਹੋਏ ਤਾਂ ਗ਼ਲਤੀ ਨੂੰ ਦਹੁਰਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਟਲ’ ਪਾਠ ਲਿਖਤੀ ਬੀੜਾਂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਛਪਾਈ ਵਾਲੇ ਬੀੜਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ (ਹਵਾਲਾ: ਕਰਨਲ ਬ੍ਰਿਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, Punjab Digital Library)


ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਵਿੱਚ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਕਲ’ ਦਾ ਪਾਠ।


ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਵਿੱਚ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਕਲ’ ਦਾ ਪਾਠ।
(ਹਵਾਲਾ: ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੰਘ ਏ.ਐਸ.ਆਈ., Punjab Digital Library)


ਸੰਨ ੧੭੧੪ ਈ. ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਵਿੱਚ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਕਲ’ ਦਾ ਪਾਠ। (ਹਵਾਲਾ: Punjab Digital Library)


ਸੰਨ ੧੮੨੩ ਈ. ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਵਿੱਚ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਕਲ’ ਦਾ ਪਾਠ।
(ਹਵਾਲਾ: ਪਿੰਡ ਲਾਂਗ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਿਰਣੀ ਸਾਹਿਬ)


ਸੰਨ ੧੮੮੬ ਈ. ਦੀ ਲਾਹੌਰ ਵਾਲੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਬੀੜ ਵਿੱਚ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਕਲ’ ਦਾ ਪਾਠ।
(ਹਵਾਲਾ: ਦਿੱਲੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ)

(ਖੱਬੇ) ਸ. ਰਣਧੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਰੀਸਰਚਰ) ਅਤੇ (ਸੱਜੇ) ਭਾਈ ਗਆਿਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ‘ਨਹਿੰਗ’

ਜਨਵਰੀ ੧੯੭੭ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਇੱਕ ਪੁਸਤਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸੀ ‘ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀਆਂ ਸੰਥਾ-ਸੈਂਚੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜਾਂ ਦੇ ਪਰਸਪਰ ਪਾਠ-ਭੇਦਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ’। ਇਸ ਖੋਜ-ਭਰਪੂਰ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸ. ਰਣਧੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਰੀਸਰਚਰ), ਗਿਆਨੀ ਕੁੰਦਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ‘ਨਿਹੰਗ’ ਸਨ। ਇਸ ਖੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਕਲ’ ਸ਼ੁਧ ਪਾਠ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ‘ਸੁ ਕਹੁ ਟਲ’ ਅਸ਼ੁਧ ਪਾਠ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ‘ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀਆਂ ਸੰਥਾ-ਸੈਂਚੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜਾਂ ਦੇ ਪਰਸਪਰ ਪਾਠ-ਭੇਦਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ’ (ਪੰਨਾ ੭੭੭)। ਨੋਟ:- ਪਹਿਲਾ ਕਾਲਮ (column) ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ‘ਪੰਨਾ’ ਹੈ; ਦੂਜਾ ਕਾਲਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ‘ਸਤ੍ਰ’ ਹੈ; ਤੀਜਾ ਕਾਲਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ‘ਪਦਾ ਤੇ ਸ਼ਬਦ ਅੰਕ’ ਹੈ; ਚੌਥਾ ਕਾਲਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ‘ਸ਼ੁਧ ਪਾਠ’ ਹੈ; ਪੰਜਵੇਂ ਕਾਲਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ‘ਬੀੜ ਸੂਚੀ ਨੰਬਰ’ ਹੈ; ਛੇਵੇਂ ਕਾਲਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ‘ਪਤਿ’ ਹੈ; ਅਤੇ ਸਤਵੇਂ ਕਾਲਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ‘ਸਤ੍ਰ’ ਹੈ।

ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾ । Inspiration from Shaheed Bhai Mani Singh Ji...

Bhai Mani Singh Ji, an 18th century Sikh saint-scholar-leader, born in 1644, was blessed to have Darshan (audience) of four of the Great Sikh Gurus (Guru Hargobind Sahib Ji to Guru Gobind Singh Ji).

He was further blessed with Seva (selfless service) of scribing Sri Guru Granth Sahib Ji as Guru Gobind Singh Ji dictated it from beginning to end over 9 months, and 9 days. So, Guru Ji ‘spoke’, Bhai Mani Singh Ji ‘listened’, and then he ‘scribed’. However, he did not only scribe the Guru’s immortalising Words on paper, but on his heart. Each Bachan (Word) of the Guru throughout his life, he listened and then wrote down in his heart and mind. This would later become evident at the end of his life.

In 1734, the age of 90 years old, Bhai Mani Singh Ji was arrested by Lakhpat Rai and handed over to the Mughal Governor of Punjab, Zakhriya Khan. He was given a choice - firstly, accept intimidation and slavery by paying a heavy fine without justification. Secondly, give up his faith and embrace the religion of the oppressor. Lastly, accept a torturous death by being cut piece by piece.

In simpler words- either accept slavery, have your Sikhi torn up into pieces, or have your body torn up into pieces. Bhai Mani Singh Ji chose to have his body torn up, rather than have his Sikhi and his principles torn up into pieces and hacked to destruction.

The Guru’s Immortalising Words scribed in his conscience, his heart, and mind, gave him the strength to endure the cruel pain and torture of having each joint hacked off but not to flinch or sigh.

Listen hard, and you will hear Bhai Mani Singh Ji’s immortal spirit speaking through the pages of history- “Dear son and daughter, when given a choice to either have my body hacked to pieces or my Sikhi hacked to pieces… I chose to save my Sikhi and have my body hacked… the Sikhi that I saved, have you kept it safe or have you done the job of the oppressors and cut up Sikhi* into pieces?”

*Note: What is Sikhi? Our unshorn hair (Kes), our Dastaar (turban), our Amrit Vela (rising up in the last watch of the night), Naam Simran (meditation), our Nitnem (daily prayers), our Kakkaars (articles of faith), and our high moral character.

ਮੁੰਦਾਵਣੀ । Mundavani...

ਦਾਸ ਦੀ ਨਵੀਂ ਲਿਖੀ ਪੁਸਤਕ 'ਸਿੱਖ ਰਹਿਤ ਮਰਯਾਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਸਹਿਤ' ਵਿੱਚੋਂ:

ਮੁੰਦਾਵਣੀ:- ਦਿਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਰਾਸ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮੂਲ ਪਾਠ ਮੁੰਦਾਵਣੀ ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਛਪਾਈ ਵਾਲੇ ਸਰੂਪਾਂ ਅਤੇ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਬੀੜਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਮੁੰਦਾਵਣੀ’ ਨਾਮ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੀ ਅਰੰਭਤਾ ਦੇ ਮਤ-ਭੇਦ ਹਨ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਛਪਾਏ ਪਾਵਨ ਸਰੂਪਾਂ, ਸੈਂਚੀਆਂ ਅਤੇ ਗੁੱਟਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾ ਮੰਗਲ ਤੋਂ ‘ਮੁੰਦਾਵਣੀ ਮਹਲਾ ਪ’ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਬੀੜਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਬੀੜਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨਵੀਂ ਬਾਣੀ, ਨਵੇਂ ਰਾਗ ਜਾਂ ਨਵੇਂ ‘ਘਰੁ’ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਛੋਟਾ ਮੰਗਲਾ (ਭਾਵ ‘ੴ ਸਤਿਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ’) ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ‘ਮੁੰਦਾਵਣੀ’ ਇੱਕ ਬਾਣੀ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੁੱਢਲੇ ਬੀੜਾਂ ਵਿੱਚ ‘ੴ ਸਤਿਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ॥ ਮੁੰਦਾਵਣੀ ਮਹਲਾ ੫॥’ ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। 

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿੱਖਤ ਆਦਿ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: ਤਖਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ, ਬਿਹਾਰ)
 

ਸੰਨ 1695 ਈ. ਦੀ ਰਾਮਰਾਇ ਵਾਲੀ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਜੋ ਕਿ ਬਾਬਾ ਰਾਮ ਰਾਇ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਸਤਵੇਂ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ ਜੀ ਵਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਇਹ ਉਸ ਆਦਿ ਬੀੜ ਦਾ ਉਤਾਰਾ ਹੈ। (ਹਵਾਲਾ: Punjab Digital Library)

ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਤੋਸ਼ੇਖਾਨੇ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿੱਖਤ ਆਦਿ ਬੀੜ (ਹਵਾਲਾ: ਤਖਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ)


ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿੱਖਤ ਸਰੂਪ। (ਹਵਾਲਾ: ਤਖਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ)


ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿੱਖਤ ਸਰੂਪ। (ਹਵਾਲਾ: ਤਖਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ)


ਸਿੱਖ ਰੈਫਰੇਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਸਰੂਪ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਬੀੜ ਦਾ ਹੂ-ਬਹੂ ਉਤਾਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸੰਨ ੧੭੪੨ ਈ. ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆ ਗਇਆ ਸੀ।  (ਹਵਾਲਾ: ਸਿੱਖ ਰੈਫਰੇਂਸ ਲਾੲਬ੍ਰੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ)


ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿੱਖਤ ਸਰੂਪ।


ਇਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਬੀੜ ਵਿੱਚ ਸਿਰਲੇਖ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੰਗਲ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੰਗਲ ਅਤੇ ਸਿਰਲੇਖ ਤੇ ਹੜਤਾਲ ਫੇਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁੜ ਸਿਰਲੇਖ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। (ਹਵਾਲਾ: ਸਿੱਖ ਰੈਫਰੇਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ)


ਸੰਨ ੧੭੩੨ ਈ. ਦੀ ਹੱਥ ਲਖਿਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: ਮੁੰਗੇਰ, ਬਿਹਾਰ)


ਸੰਨ ੧੭੪੬ ਈ. ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: ਤਖਤ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ, ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ)


ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ ਲਿੱਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: ਬਰਮਿੰਘਮ, ਯੂ.ਕੇ.)


ਲੰਡਨ ਵਿਖੇ ਸੰਨ ੧੭੭੭ ਈ. ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪੋਥੀ ਸਾਹਿਬ (ਹਵਾਲਾ: ਡਾਕਟਰ ਅਨੁਰਾਗ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ)


ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਵਾਲੀ 'ਖਾਸ ਬੀੜ' (ਹਵਾਲਾ: ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਬੁਰਜ, ਪਟਿਆਲਾ)


ਸੰਨ ੧੮੨੩ ਈ. ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: ਪਿੰਡ ਲਾਂਗ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਿਰਣੀ ਸਾਹਿਬ)

੩੦੦ ਸਾਲ ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਜੋ ਕਿ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਵਨੋਦ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। (ਹਵਾਲਾ: ਸ. ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ 'ਖੋਜੀ')
ਨੋਟ: ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀਡਿਓ - https://www.facebook.com/RehmatTVChannel/videos/740846950627047/