ਬਸੰਤ ਕੀ ਵਾਰ । Basant Kee Vaar...

ਬਸੰਤ ਕੀ ਵਾਰ:- ਵਰਤਮਾਨ ਛਾਪੇ ਵਾਲੇ ਸਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਮਹਲੁ ਪ’ ਪਾਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਛਾਪੇ ਖਾਣੇ ਵਲੋਂ ਅਣਗਹਿਲੀ ਹੈ। 'ਮਹਲਾ ਪ' ਅਸਲ ਪਾਠ ਜੋ ਕਿ ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਸਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤ ਹੈ। 

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਬਾਣੀ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਨਿਯਮ (rule) ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਹੈ। ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਬੀੜਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨਵੀਂ ਬਾਣੀ, ਨਵੇਂ ਰਾਗ ਜਾਂ ਨਵੇਂ ‘ਘਰੁ’ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਛੋਟਾ ਮੰਗਲਾ (ਭਾਵ ‘ੴ ਸਤਿਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ’) ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਨਿਯਮ ਮੁਤਾਬਕ ਜਿਥੇ ਵੀ ਮੰਗਲ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਸਿਰਲੇਖ 'ਰਾਗੁ' ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਅਰੰਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ 'ਰਾਗੁ ਸ੍ਰੀਰਾਗੁ' ਜਾਂ 'ਰਾਗੁ ਬਿਲਾਵਲੁ'। ਇਸ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ ਬਸੰਤ ਕੀ ਵਾਰ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ 'ਰਾਗੁ ਬਸੰਕ ਕੀ ਵਾਰ' ਬਣਦਾ ਹੈ।  ਇਸ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਬੀੜਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਬੀੜਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਗਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਿੱਚ ‘ਬਸੰਤ’ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ‘ਰਾਗੁ ਬਸੰਤ’ ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ‘ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀਆਂ ਸੰਥਾ-ਸੈਂਚੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤਨ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜਾਂ ਦੇ ਪਰਸਪਰ ਪਾਠ-ਭੇਦਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ’ (ਪੰਨਾ 588-589) ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

 

 

ਸੰਨ 1695 ਈ. ਦੀ ਰਾਮਰਾਇ ਵਾਲੀ ਪਾਵਨ ਬੀੜ ਜੋ ਕਿ ਬਾਬਾ ਰਾਮ ਰਾਇ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਸਤਵੇਂ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ ਜੀ ਵਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਇਹ ਉਸ ਆਦਿ ਬੀੜ ਦਾ ਉਤਾਰਾ ਹੈ। (ਹਵਾਲਾ: Punjab Digital Library)

 

18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ। (ਹਵਾਲਾ: Punjab Digital Library)

ਸੰਨ 1714 ਈ. ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ।
(ਹਵਾਲਾ: Punjab Digital Library)

ਸੰਨ 1733 ਈ. ਦੀ ਮਾਈ ਦੇਸਾ ਜੀ ਵਾਲੀ ਪਾਵਨ ਬੀੜ।
(ਹਵਾਲਾ: Punjab Digital Library)

ਸੰਨ 1763 ਈ. ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ।
(ਹਵਾਲਾ: Punjab Digital Library)

ਸੰਨ 1823 ਈ. ਦੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਪਾਵਨ ਬੀੜ।
(ਹਵਾਲਾ: ਪਿੰਡ ਲਾਂਗ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਖਿਰਣੀ ਸਾਹਿਬ)

 

A short biography of Giani Amolak Singh Ji

CHILDHOOD

Giani Amolak Singh Ji was born in the village Dhaat in the Ludhian district of Panjab. Giani Ji's father, Sardar Bogha Singh Ji, and his mother, Mata Dhan Kaur Ji, were devout Gursikhs who infused love of Sikhi to their son from birth. From the age of 5 Giani Amolak Singh Ji was blessed to be surrounded by the company of the great saint-warrior-scholar, Bhai Sahib Randhir Singh Ji. Everyday at Amritvela, Giani Ji's parents would motivate him to take milk to the Gurdwara Sahib, and do Seva of sweeping the floor. Another big religious influence on Giani Ji's personal life was Master Joginder Singh Ji of Tarn Taran Sahib who was Giani Ji's Mama Ji (maternal uncle), a close associate of Bhai Sahib Randhir Singh Ji.

EARLY LIFE

After studying his Metric exams, Giani Ji went on to study 'Giani' course at Panjabi University, completing which led him to be known as 'Giani Ji'. In 1944, Giani Jee started attending the GHG Khalsa College of Education in Ludhiana. The group that ran this project were the Gurmukh companions of Bhai Sahib Randhir Singh Ji. They created a school which taught pure Gurmat and was strict in Rehat (discipline). The students of this school all became prominent Sikh activists and did a lot for the Panth. It was here that Giani Ji started teaching tabla and harmonium. Later, Giani Ji became working as a Panjabi teacher in a government school. Bhai Sahib Randhir Singh Ji told Master Joginder Singh Jee to write a letter to the Government, to inform them that Giani Ji will be resigning from his job. Giani Ji accepted the loving decision of the Gursikhs to work as a teacher at the Sikh college he earlier studied at. In one letter written by Bhai Sahib to Giani Ji, Bhai Sahib wrote the shabad, ‘Tum Vekh Vekh Hum Jeevan.' Bhai Sahib went on to write that he had searched and searched but could not find anyone who could sing this Shabad with the same satisfaction as Giani Ji does. Gursikhs like Giani Amolak Singh Ji with others stood side by side with Bhai Sahib Randhir Singh Ji to implement Tat Gurmat (Pure Gurmat, i.e. not watered-down version of Gurmat).

MIGRATINT TO EAST AFRICA

In 1949, Giani Ji was married Bibi Surjit Kaur Ji. Bhai Sahib Randhir Singh Ji was the match-maker. Bibi Surjit Kaur Ji's family were nextdoor neighbours to Bhai Sahib in the village Narangwal in Ludhiana. A few years after marriage Bhai Sahib asked Giani Ji to move to East Africa and become a Granthi Singh, after the Sangat of Dar-es-Salam in Tanzania approached Bhai Sahib for guidance. Arriving in East Africa in 1956, Giani Jee embarked on a journey of selfless service. During his tenure, he faced the challenge of countering Namdhari propaganda. At a pivotal conference, Giani Jee eloquently defended the concept of "Shabad Guru," earning widespread respect and admiration. His commitment to Sikhi was unwavering, as he personally oversaw the care of Sri Guru Granth Sahib Ji Maharaj and encouraged the Sangat to learn how to do proper seva with all due respect and care.  Despite receiving a salary from the Singh Sabha Gurdwara, Giani Jee refused to accept any money for personal benefit. Instead, he dedicated his time to Niskam Seva (selfless service without expectation of any desire or reward). His passion for teaching Kirtan led him to volunteer at the local Khalsa School, sharing his knowledge and inspiring others. Giani Ji's legacy of selfless devotion continues to inspire Sikhs around the world to this day.

A MIRACULOUS CURE

Over time, Giani Ji noticed a concerning change in his appearance. His Kes (hair) on one side of his moustache and beard had begun to thin noticeably. Despite trying various treatments, his condition persisted. Turning to his religious mentor, Bhai Sahib Randhir Singh Ji, Giani Jee sought guidance. In response, Bhai Sahib offered an unexpected solution: "Johrian De Seva," which means the selfless service of cleaning the dust from the shoes of the Sangat (congregation). Bhai Sahib assured Giani Ji that the dust itself held a miraculous healing property. Following his Bhai Sahib Ji's advice, Giani Jee diligently performed this humble task daily. To his astonishment, his Kes (hair) began to regrow, returning to its former health.

MEETING A BLESSED SOUL

While on vacation in Nairobi, Kenya, Giani Jee heard about Baba Puran Singh Jee, a Gurmukh-saint. Arriving late one evening, he inquired about Baba Ji's whereabouts. The following morning, during the early hours of 'Amrit Vela', Giani Jee began to lead the singing of Aasa-Ki-Vaar. Sitting amongst the Sangat in front of those leading the Kirtan was Baba Puran Singh Ji, however, Giani Ji never knew this. Though Giani Ji had never met Baba Puran Singh Ji, seeinging this unknown Gurmukh sould, Giani Jee immediately felt a spiritual connection with them. During the Kirtan, Giani Jee discreetly asked his companion about the identity of this remarkable Gurmukh. To his delight, he learned that it was none other than Baba Puran Singh Ji himself. This unexpected meeting marked the beginning of a profound connection between Giani Jee and the 'Niskam Sevak Jatha.'

MIGRATING TO THE UK

Recognising the political unrest in Africa and seeking better educational opportunities for his children, Giani Ji decided to relocate to Southall, UK. Arriving in a growing Sikh community, he quickly became a pillar of the Sangat, leading Kirtan Divaans and uniting the divided factions of the Singh Sabha Southall and the Sikh Cultural Society. In 1967-1968, was the first historic Amrit Sanchaar in UK, which led by Sevadaars of Akhand Kirtani Jatha. Giani Ji played a pivotal role in this historic Amrit Sanchaar. He served as one of the Panj Pyaare, along with Bhai Rama Singh Ji and other Gurmukhs. Some years later, in 1972, Giani Ji became the President of Singh Sabha Southall. From then on he was involved directly or indirectly with the Gurdwara management until 1985. He was also involved heavily in Akali Dal UK, and serving as President on numerous occasions over the 30 year period.

INTERNATIONAL KIRTAN SEVA

Giani Ji's influence extended beyond Southall. He was revered by Sikhs from Canada and America for his love and compassion. Despite his busy schedule, he made it a priority to attend annual Kirtan programmes of Akhand Kirtani Jatha in Indian and Punjab. He would attend Delhi Samaagam during Dushera, Guru Nanak Dev Ji's Gurpurab Samaagam in Jalandhar and Guru Gobind Singh Ji Gurpurab Samaagam in Ludhiana. He also participating in Kaar Seva, which means the service of construction, helping with restoration and construction work of Sikh shrines and Gurdwaras in Panjab. Being a gifted orator and Kathaakar (sermon preacher), Giani Ji also dedicated himself to enlightening the Sangat with the profound spiritual meanings of Gurbani, inspiring and guiding countless individuals on their spiritual journies.

CAMPAIGN FOR THE RIGHT TO WEARING THE DASTAAR

 Giani Amolak Singh Ji was on the forefront of protesting against injustice and fighting for one's rights. On 10th October 1982 a national protest was conducted by the Sikhs of UK against Lord Denning's ruling in favour of a school in Birmingham that did not allow a Sikh boy to wear his Dastaar. The procession was headed by Baba Puran Singh Ji and Giani Amolak Singh Ji. The protest march started from Hyde Park and ended at 10 Downing Street where a petition signed by more than 75,000 people was presented to Margaret Thatcher, the then Prime Minster. The Case then moved to the House of Lords on 28th February 1983 where it was presented by Alexander Irvine QC and Harjit Singh for the appellants (Mr Mandla & Another). This appeal was allowed in favour of the Sikhs. In addition to this, Giani Ji was on the forefront of the campaign protest to get Sikhs living in the UK legal permission to wear the Kirpan at work.

OFFER OF BECOMING AKAL TAKHAT JATHEDAR

In the early 1980’s, when Jathedar Gurdial Singh Ajnoha passed away, the then SGPC President, Bhai Gurcharan Singh Tohra, and Sant Harcharan Singh Logowal, the then President of Akali Dal, offered Giani Amolak Singh Ji the seva of being the Jathedaar of Sri Akal Takhat Sahib. However, Giani Ji politely declined, due to wanting to maintain his family responsibilities and his difficulties with the meat issue in the Rehat Maryada propagated by Sri Akal Takhat Sahib. He also openly said to the leaders that their friendship would be affected by his inability to be a puppet for them. He had strong self-dignity and would speak his mind. He was further offered it on numerous occasions in the late 1980’s and 1990’s. But again he politely declined. However, he was appointed a member of the Sikh intelligentsia, and numerous other Panthik panels, such as the World Sikh Council and the Akal Takhat Sahib Advisory Board.

THE SIKH FREEDOM MOVEMENT

In 1978, after the bloody massacre of Amritsar in which 13 Gursikhs (11 members of Akhand Kirtani Jatha and 2 members of Damdami Taksal) were martyred by the Nakli-Nirankari cult group. The religious attacks on Sikh religion in Panjab led Giani Amolak Singh Ji to lead one of the first major Sikh demonstrations in the UK. Several years later on 12th December 1982, a conference meeting was held at Chaggar Hall in Southall in which Giani Amolak Singh Ji and Sardar Jagjit Singh Chauhan addressed the conference. In the conference it was announced that the Sikhs of UK have decided to back the Sikh movement for a separate autonmous Sikh homeland where Sikhs along with anyone else can enjoy full religious freedom without persecution and oppression. In 1983, Giani Amolak Singh Ji arranged another major demonstration in support of the Dharam Yudh Morcha in Panjab. The Dharam Yuddh Morcha, which means "the righteous campaign", was a Sikh political movement launched on 4th August 1982 by the Akali Dal in partnership with Sant Jarnail Singh Ji Bhindranwale. The aims of the campaign were to fulfil a set of devolutionary objectives based on the Anandpur Sahib Resolution and restore the economic, political, agricultural and religious rights of Sikhs of Panjab. The second major demonstration organised by Giani Amolak Singh Ji was in June 1984 after the Indian army attacked Amritsar and other other Gurdwaras, along with the torture, kidnappings, and killings of thousands of Sikhs, which became known as the third holocaust of the Sikhs. Giani Amolak Singh Ji was fearless in denouncing injustice and courageous to seek justice.

GIANI JI'S LEGACY

Giani Ji's life is a testament to his unwavering commitment to the Khalsa Panth. He sought to bring all Sikhs together under one banner, prioritizing selfless service above personal gain or political affiliations. Throughout his life, Giani Jee sought unity (ekta) amongst Sikhs and Sikh organisations. He actively participated in Akhand Kirtani Jatha, Nishkam Sevak Jatha, Akali Dal UK, Singh Sabha Southall and the general Panth across the globe. His dedication to selfless service was evident in all his endeavors. Giani Ji was a true "Sant-Siphai," a saint-soldier and inspiration for generations to come.

Commentary on Shabad: "Kaval Nain Mudhar Bain..."

Krishna is said to be an Avtaar (incarnation) of Vishnu. Like all mortals, he is known for good works and and also was vulnerable to mistakes. He was gifted with natural beauty and supernatural powers that Avtaars should have. Whilst imparting teachings to Arjuna, he declared that he was the Supreme God. It is said he was the most powerful Avtaar as he had 16 'kallaa' or special qualities. Raam Chandra had 14 'kallaa' or special qualities, and the previous ones had less than that. Guru Nanak Dev Ji is 'Sarb-Kallaa Sampooran' (complete with all qualities) but still He never declared Himself to be the Supreme God. However, Krishna's declaration resulted in him being worshiped by countless devotees, even to this date. From Gurmat's perspective, this is his biggest mistake, which is covered in this Shabad (sacred hymn) by Bhatt Gayandh Ji:

Svaiyay Mahalley Panjve Ke - Bhatt Gayandh Ji - Sri Guru Granth Sahib Ji - Ang 1402

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿ ਜੀਉ ॥
Glory (vaahe) to You, O Vaheguru, O Vaheguru, O Vaheguru.
ਪਦ ਅਰਥ: ਵਾਹਿਗੁਰੂ = ਅਸਚਰਜ, ਉਹ ਅਸਚਰਜਤਾ ਜਿਹੜੀ ਕਦੀ ਜਾਣੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਜਾਣ ਲਵੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਸ ਜਾਨਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਸ਼ਬਦ।
ਅਰਥ: ਹੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ! ਹੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ! ਤੂੰ ਅਸਚਰਜ (ਵਿਸਮਾਦ) ਹੈਂ।

ਕਵਲ ਨੈਨ ਮਧੁਰ ਬੈਨ ਕੋਟਿ ਸੈਨ ਸੰਗ ਸੋਭ ਕਹਤ ਮਾ ਜਸੋਦ ਜਿਸਹਿ ਦਹੀ ਭਾਤੁ ਖਾਹਿ ਜੀਉ ॥
Mother Yoshoda (maaa jasod) (Krishna's mother) used to say (kehat) that millions (kott) bow before (sain) my son who has lotus-like eyes (kaval nain) and sweet speech (madhur bain), and that he is beautiful (sobh) because she raised her beloved (jeeo) (son) by feeding (khaahe) him curd (dahee) and rice (bhaat) (meaning Mother Yoshoda used to claim that my son Krishna ji exists because of me).
ਪਦ ਅਰਥ: ਕਵਲ ਨੈਣ = ਕਮਲ ਵਰਗੇ ਨੈਣ; ਮਧੁਰ ਬੈਨ = ਮਿੱਠੇ ਬੋਲ; ਕੋਟਿ = ਕਰੋੜਾਂ; ਸੈਨ = ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਵਾਲੇ; ਸੰਗ ਸੋਭ = ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗ ਸੋਭਦਾ ਸੀ; ਕਹਤ ਮਾਂ ਜਸੋਦ = ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਸੋਦਾਂ ਮਾਂ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ; ਦਹੀ ਭਾਤੁ ਖਾਹਿ ਜੀਉ = ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਦਹੀਂ ਅਤੇ ਰਿੱਝੇ ਹੋਏ ਚਾਵਲ ਖਵਾ ਕੇ ਪਾਲਿਆ ਹੈ; ਜੀਉ = ਪਿਆਰੇ।
ਅਰਥ: ਜਸੋਦਾ ਮਾਂ (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ) ਇਹ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤ ਦੇ ਕਮਲਾਂ ਵਰਗੇ ਨੈਣ ਮਧੁਰ ਬੈਨ ਅਤੇ ਕਰੋੜਾਂ ਇਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਝੁਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸ਼ੋਭਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦਹੀਂ ਅਤੇ ਚਾਵਲ ਖਵਾ ਕੇ ਪਾਲਿਆ ਹੈ ਨਾਲ ਪਾਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ (ਭਾਵ ਬੀਬੀ ਜਸੋਦਾ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੀ ਹੋਂਦ ਮੇਰੇ ਕਰਕੇ ਹੈ)।

ਦੇਖਿ ਰੂਪੁ ਅਤਿ ਅਨੂਪੁ ਮੋਹ ਮਹਾ ਮਗ ਭਈ ਕਿੰਕਨੀ ਸਬਦ ਝਨਤਕਾਰ ਖੇਲੁ ਪਾਹਿ ਜੀਉ ॥
(Krishna used to claim to be God and) when Krishna would play (khel paahe), his mother would hear the tinkling (jhanatkaar) sound (shabad) of the bells tied on his waist (kinkanee) and seeing him (dekh) she would say that my son has highly (at) beautiful (anoop) form (roop) she would become intoxicated (mahaa magan) in love (moh) of her son.
ਪਦ ਅਰਥ: ਦੇਖਿ ਰੂਪੁ = ਉਸ ਦਾ ਰੂਪ ਦੇਖ ਕੇ; ਅਤਿ ਅਨੂਪੁ = ਅਤਿ ਸੋਹਣਾ; ਮੋਹ ਮਹਾ ਮਗ ਭਈ = ਮੋਹ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਗਨ ਹੋ ਗਈ; ਝਨਤਕਾਰ = ਛਣਕਾਹਟ; ਕਿੰਕਨੀ = ਤੜਾਗੀ, ਇੱਕ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਡੋਰੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਘੁੰਗਰੂ ਪਾ ਕੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਭੁੜਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਛਣ-ਛਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਅਰਥ: (ਬੀਬੀ ਜਸੋਦਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ) ਜਦੋਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਖੇਡ ਮਚਾਉਂਦਾ ਸੀ, ਉਸ ਦੀ ਤੜਾਗੀ ਦੀ ਛਣਕਾਰ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣਕੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਜਸੋਦਾ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿੱਚ ਮਗਨ ਹੋਈ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਬੇਮਿਸਾਲ ਅਤਿ ਸੋਹਣਾ ਰੂਪ ਹੈ।

ਕਾਲ ਕਲਮ ਹੁਕਮੁ ਹਾਥਿ ਕਹਹੁ ਕਉਨੁ ਮੇਟਿ ਸਕੈ ਈਸੁ ਬੰਮੵੁ ਗੵਾਨੁ ਧੵਾਨੁ ਧਰਤ ਹੀਐ ਚਾਹਿ ਜੀਉ ॥
(Bhatt Gayandh Ji says:) who can say (kahahu) Krishna was God, when he could (sakai) not wipe away (meyt) the pen (kalam) of time (kaal) from himself using the hand (haath) of power (hukam) he claimed. For this reason, one should (chaahe) enshrine (dharat) in the heart (heeyai) the knowledge of the one true Destroyer (ees) and Creator (bamm), i.e. Vaheguru (who is beyond birth and death).
ਪਦ ਅਰਥ: ਕਾਲ ਕਲਮ = ਮੌਤ ਦੀ ਕਲਮ; ਹੁਕਮੁ ਹਾਥਿ = ਕੀ ਮੌਤ ਦੀ ਕਲਮ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸੀ? ਕਹਹੁ = ਕਹਿਣਾ; ਕਹਹੁ ਕਉਨੁ = ਕੌਣ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਮੇਟਿ ਸਕੈ = ਮੇਟ ਸਕਿਆ, ਨਾਂਹ ਵਾਚਕ, ਨਹੀਂ ਮੇਟ ਸਕਿਆ; ਈਸੁ = ਈਸਵਰ; ਬੰਮ੍ਯ੍ਯੁ = ਬ੍ਰਹਮ; ਗ੍ਯ੍ਯਾਨੁ = ਗਿਆਨ ਨਾਲ; ਧ੍ਯ੍ਯਾਨੁ ਧਰਤ = ਧਿਆਨ ਧਰਨਾ; ਹੀਐ ਚਾਹਿ ਜੀਉ = ਹਿਰਦੇ ਅੰਦਰ ਧਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 
ਅਰਥ: (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰੱਬ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਾਲ-ਮੌਤ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੀ ਕਲਮ ਵੀ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਤਾਂ ਭੱਟ ਸਾਹਿਬਾਨ ਜਵਾਬ ਮੰਗਦੇ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਰੱਬ ਮੰਨਣ ਵਾਲਿਓ!) ਕੋਈ ਜਣਾ ਇਹ ਗੱਲ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਰੱਬ ਸੀ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਕਾਲ ਦੀ ਕਲਮ, ਆਪਣੇ ਖ਼ੁਦ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਮੇਟ ਸਕਿਆ, ਨਹੀਂ ਨਾ ਮੇਟ ਸਕਿਆ, ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ? ਇਸ ਕਰਕੇ, ਈਸ਼ਵਰ, ਬ੍ਰਹਮ ਦਾ ਧਿਆਨ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਹਿਰਦੇ ਅੰਦਰ ਧਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਜੰਮਦਾ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾ ਨਹੀਂ।

ਸਤਿ ਸਾਚੁ ਸ੍ਰੀ ਨਿਵਾਸੁ ਆਦਿ ਪੁਰਖੁ ਸਦਾ ਤੁਹੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿ ਜੀਉ ॥੧॥੬॥
O eternally (sat) true (saach) One! The abode (nivaas) of (true) wealth (sree)! You alone (toohee) eternally (sadaa) existed (purakh) from the very beginning (aad); for this reason, glory (vaahe) is to You O Vaheguru, O Vaheguru, O Vaheguru! ||1||6||
ਪਦ ਅਰਥ: ਸਤਿ ਸਾਚੁ = ਉਸ ਸਦੀਵੀ ਸਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਹੀ ਸੱਚਾ ਆਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਨਿਵਾਸੁ = ਜਿਸ ਦਾ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਿਵਾਸ ਹੈ। ਆਦਿ ਪੁਰਖੁ ਸਦਾ ਤੁਹੀ = ਉਹੀ ਸਦੀਵੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਪੁਰਖ ਹੈ।
ਅਰਥ: ਉਹ ਹੀ ਸਦੀਵੀ ਸੱਚਾ ਅਤੇ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਹੈ, ਉਹ ਆਦਿ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੱਚਾ ਸਦੀਵੀ ਸਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਇਕੁ ਹੀ ਪੁਰਖ-ਸੰਪੂਰਣ ਹੈ (ਜੋ ਜਨਮ ਮਰਣ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ) ਜਿਸ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਰਚੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੇ ਭਾਈ! ਉਸ ਸਦੀਵੀ ਸਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ, ਅਸਚਰਜ ਦੇ, ਅਸਚਰਜ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਹੀ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਨਾਲ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ ਵਡਿਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ (ਕਿਸੇ ਜੰਮ ਕੇ ਮਰ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ)।

ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚਾਰ: "ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਾਲ ਜਬ ਕਰਾ ਪਸਾਰਾ..."

ਬਚਿੱਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਦੀ ਬਾਣੀ ਅੰਦਰ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਅਗਿਆਨੀ ਲੋਕ ਗਲਤ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਦਸਮ ਬਾਣੀ ਕੰਨਾ ਦੀ ਮੈਲ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਗੁਰਮੁਖ ਜਨ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭਾਵ ਅਰਥ ਕਰਦੇ ਹਨ:

ਪ੍ਰਿਥਮ ਕਾਲ ਜਬ ਕਰਾ ਪਸਾਰਾ ॥ ਓਅੰਕਾਰ ਤੇ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਉਪਾਰਾ ॥
ਅਰਥ:- ਜਦੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਲ ਨੇ ਪਸਾਰਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਓਅੰਕਾਰ ਭਾਵ ਜੋਤ ਤੋਂ ਇਹ ਸ੍ਰਿਸਟੀ ਬਣਾਈ।
When Vaheguru (Kaal) first expanded, from it's unfolding Divine Sound (Oann'kaar) it created the universe.

ਕਾਲ ਸੈਣ ਪ੍ਰਥਮੈ ਭਇਓ ਭੂਪਾ ॥ ਅਧਿਕ ਅਤੁਲ ਬਲਿ ਰੂਪ ਅਨੂਪਾ ॥੧੦॥
ਅਰਥ:- ਕਾਲ ਸੈਨ, ਭਾਵ ਕਾਲ ਦਾ ਸੈਨਾ ਪਤੀ , ਭਾਵ 'ਮਾਇਆ' ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ , ਜਿਸ ਦਾ ਬਲ ਬਹੁਤ ਸੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਰੂਪ ਸੀ।
Maya (the material world), acting as the General of Kaal's army was created, which had great strength and a very beautiful form.

ਕਾਲਕੇਤ ਦੂਸਰ ਭੂਅ ਭਯੋ ॥ ਕ੍ਰੂਰ ਬਰਸ ਤੀਸਰ ਜਗ ਠਯੋ ॥
ਅਰਥ:- ਬਾਅਦ ਕਿਤਨੇ ਮੁਖਾ ਵਾਲਾ ਬ੍ਰਹਮਾ ਭਾਵ 'ਰਜ ਗੁਣ' ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਕਰੂਰ ਬਰਸ ਭਾਵ 'ਤਮੋਗੁਣ', ਜਾ ਸ਼ੰਕਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ।
Later the Creative force (Brahma) with many faces, i.e. 'Rajo Gunn,' was made. Then 'Tamo Gunn' (Karur Baras or Destructive force/Shiva) was born.

ਕਾਲਧੁਜ ਚਤੁਰਥ ਨ੍ਰਿਪ ਸੋਹੈ ॥ ਜਿਹ ਤੇ ਭਇਓ ਜਗਤ ਸਭ ਕੋ ਹੈ ॥੧੧॥
ਅਰਥ:-  ਫਿਰ ਕਾਲ ਦਾ ਧੁੱਜ , ਭਾਵ ਕਾਲ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ , 'ਸੱਤ ਗੁਣ' ਜਿਸਨੂ ਵਿਸ਼ਨੂ ਵੀ ਕਹਿ ਦਿੰਦੇ ਨੇ , ਓਹ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਇਹਨਾ ਤੋਂ ਜਗਤ ਦਾ ਖੇਡ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।
Then the flag of Vaheguru (Kaal) of 'Sat Gunn' (also the Sustaining force/Vishnu) was created. The game of the world started from these.

ਸਹਸਰਾਛ ਜਾ ਕੇ ਸੁਭ ਸੋਹੈ ॥ ਸਹਸ ਪਾਦ ਜਾ ਕੇ ਤਨਿ ਮੋਹੈ॥
ਅਰਥ:- ਉਸ ਨੇ ਫਿਰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੁੰਦਰ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪੈਰ ਬਣਾਏ।
Vaheguru created thousands of beautiful eyes and thousands of feet on captivating bodies.

ਸੇਖਨਾਗ ਪਰ ਸੋਇਬੋ ਕਰੈ ॥ ਜਗ ਤਿਹ ਸੇਖ ਸਾਇ ਉਚਰੈ ॥੧੨॥
ਅਰਥ:- ਇਹ ਮਨ ਮਾਇਆ ਨਾਗ ਹੇਠ ਬੈਠਾ, ਤੇ ਸਰੀਰ ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜਾ (ਮਨ ਮਵਾਸੀ ਰਾਜਾ) ਬੋਲ ਰਿਹਾ।
This mind was made to sit under Maya (Shekh-naag), and that's why the mind is called the king (of the body).

ਏਕ ਸ੍ਰਵਣ ਤੇ ਮੈਲ ਨਿਕਾਰਾ ॥ ਤਾ ਤੇ ਮਧੁ ਕੀਟਭ ਤਨ ਧਾਰਾ ॥
ਅਰਥ:-  ਪਹਿਲਾਂ, ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਮਾਇਆ ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਮੈਲ (ਦੁਰਮੱਤ) ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹ ਰਾਖਸ਼ਾਂ ਵਾਂਗ ਬਣ ਗਏ।
Some (humans) listened to Maya, losing out to filth (false understanding), and their became like monsters.   

ਦੁਤੀਯ ਕਾਨ ਤੇ ਮੈਲੁ ਨਿਕਾਰੀ ॥ ਤਾ ਤੇ ਭਈ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਇਹ ਸਾਰੀ ॥੧੩॥
ਅਰਥ:-  ਪਰ ਫਿਰ, ਜਦੋਂ ਕੰਨਾਂ ਤੋਂ ਮੈਲ (ਦੁਰਮੱਤ) ਦੂਰ ਹੋ ਗਈ (ਭਾਵ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਰੱਬੀ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਸੁਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ), ਤਦ ਸੰਸਾਰ ਉੱਤਮ ਹੋ ਗਿਆ (ਭਾਵ ਮਨੁੱਖ ਚੰਗੇ/ਸਭਿਅਕ ਬਣ ਗਏ)।
Others removed filth (false understanding) from their ears (i.e. they began to listen to the divine commands of the Creator), which made the world become better (i.e. those humans became divine/good).

ਤਿਨ ਕੋ ਕਾਲ ਬਹੁਰਿ ਬਧ ਕਰਾ ॥ ਤਿਨ ਕੋ ਮੇਦ ਸਮੁੰਦ ਮੋ ਪਰਾ ॥
ਅਰਥ:- ਮਨ, ਜੋਤ ਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਾਲ-ਵੱਸ ਕਰਕੇ (ਕਾਲ ਫਾਸ) ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਭਵ ਸਾਗਰ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿਤਾ।
The mind, soul and body were brought under the influence of mortality (Death) when placed into the ocean like world.

ਚਿਕਨ ਤਾਸ ਜਲ ਪਰ ਤਿਰ ਰਹੀ ॥ ਮੇਧਾ ਨਾਮ ਤਬਹਿ ਤੇ ਕਹੀ ॥੧੪॥
ਅਰਥ:-  ਇਸ ਦੀ ਮਤ (ਚਿਕਨ ਤਾਸ) ਭਵ-ਸਾਗਰ ਤੇ ਤਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਇਸ ਮਤ ਨੂੰ ਮੇਧਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਮਤ, ਮੇਧਾ, ਧਰਤੀ, ਮਾਤਾ)।
The human understanding acts as it floats on the world ocean. That's why it (human understanding) is also called the 'Medha', the world (i.e. the mind becomes a collection of the world's thoughts and ideas).

ਸਾਧ ਕਰਮ ਜੇ ਪੁਰਖ ਕਮਾਵੈ ॥ ਨਾਮ ਦੇਵਤਾ ਜਗਤ ਕਹਾਵੈ ॥
ਅਰਥ:-  ਜੋ ਸਾਧੂ ਕ੍ਰਮ ਇਸ ਜਗਤ ਤੇ ਕਰਦੇ ਹਨ ਲੋਕ ਓਹਨਾ ਨੂੰ ਦੇਵਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ।
People who performed saintly actions were known in the world as 'devtas' (divine beings).

ਕੁਕ੍ਰਿਤ ਕਰਮ ਜੇ ਜਗ ਮੈ ਕਰਹੀ ॥ ਨਾਮ ਅਸੁਰ ਤਿਨ ਕੋ ਸਭ ਧਰਹੀ ॥੧੫॥
ਅਰਥ:-  ਜੋ ਮਾੜੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਨੇ , ਲੋਕ ਓਹਨਾ ਨੂੰ ਰਾਕਸ਼ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇਲ ਜਬ ਕਰਾ ਪਸਾਰਾ।
If someone does bad actions in the world they are named monsters.

Commentary on Shabad: "Dhan Dhan O Raam Ben Baajai"

Sri Guru Granth Sahib Ji - Ang 988

 

Sri Guru Granth Sahib Ji, at points, glorifies Vaheguru making references to celebrated and glorified higher beings or people considered at the time to have been great. This particular Shabad (sacred hymn) uses the terminology of Krishna, Mata Devki, and Brindaban, which can all be relatable to Krishna. However, these terms and references glorify the Ultime One, Vaheguru. It should not be misunderstood to mean that Gurmat (the Guru's Teachings) promotes the worship of Krishna or that Vaheguru is Krishna.

The personalities and figures that were talk of the time, are referred to in Gurbani to illustrate Vaheguru's greatness. The good acts done by Krishna or by any other Avtaar, higher beings, beings of another world, or normal human beings are seen by a spiritually learned person as acts of Vaheguru. In the same way, the spiritually learned person would consider the heroic act of Bhai Sukha Singh and Mehtab Singh ji against tyrant Massa Rangarr as an act of Vaheguru. However, does that mean that they believe Bhai Sukha Singh and Bhai Mehtab Singh are Vaheguru? The clear answer is 'no.'  

Bhagat Ji glorifies Vaheguru in this Shabad (sacred hymn):

 

ੴ ਸਤਿ ਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
There is only One (God) - the source of all - whose Sound expands into creation; the Eternal Truth; the Giver of Knowledge & Grace.

ਰਾਗੁ ਮਾਲੀ ਗਉੜਾ ਬਾਣੀ ਸ੍ਰੀ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀਉ ਕੀ ॥
The revealed writing of respect Saint Namdev Ji written in 'Raag Maali Gaurra' (the feeling of confidence of having learnt something).

ਧਨਿ ਧੰਨਿ ਓ ਰਾਮ ਬੇਨੁ ਬਾਜੈ ॥ ਮਧੁਰ ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ ਅਨਹਤ ਗਾਜੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
Praiseworthy (dhan) and unparalell (dhann) is the All-Pervading Almighty (raam) whose Divine flute (ben) plays (baajai). Praiseworthy is the sweet (madhur) sound (dhun) that vibrates (gaajai) without being struck (anhat) (i.e. plays automatically). ||1||Pause for reflection|| 

(Note: 'Raam' here refers to the 'All-Pervading One,' i.e. Vaheguru. It does not refer to Ram/Rama the king, as he did not play the flute).

ਪਦ ਅਰਥ: ਧੰਨਿ = ਸਲਾਹੁਣ ਯੋਗ, ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ; ਓ ਰਾਮ = ਸ੍ਵੈ-ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਵਾਹਿਗੁਰੂ; ਬੇਨੁ = ਨਾਦ, ਬੰਸੁਰੀ, ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਆਤਮਿਕ ਮੰਡਲ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਜੋ ਕੰਨਾ ਦੇ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ; ਮਧੁਰ = ਮਿੱਠੀ; ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ = ਅਨੰਦ ਦਾਇਕ ਧੁਨਿ; ਅਨਹਤ = ਜੋ ਚੋਟ ਲਾਏ ਬਗ਼ੈਰ ਵੱਜੇ, ਭਾਵ ਬਗ਼ੈਰ ਤਰਬਾ ਚੋਟ ਦੇ ਆਤਮਿਕ ਧੁਨਿ;  ਗਾਜੈ = ਗੱਜ ਰਹੀ ਹੈ, ਗੁੰਜਾਰ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। 
ਅਰਥ: ਉਹ ਰਾਮ ਜੋ ਸ੍ਵੈ-ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਮਿਠੀ ਬੇਨ ਜੋ ਆਤਮਿਕ ਮੰਡਲ ਦੀ ਅਨਹਤ ਧੁਨਿ ਹੈ, ਜੋ ਬਗ਼ੈਰ ਚੋਟ ਕਰਨ ਦੇ (ਅਨਹਤ) ਇਕਸਾਰ ਵੱਜ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਲਾਹਣ ਯੋਗ ਹੈ ਅਤੇ ਤਾਰੀਫ਼ ਲਾਇਕ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਨੀ ਨਹੀਂ।
 

ਧਨਿ ਧਨਿ ਮੇਘਾ ਰੋਮਾਵਲੀ ॥ ਧਨਿ ਧਨਿ ਕ੍ਰਿਸਨ ਓਢੈ ਕਾਂਬਲੀ ॥੧॥
Praiseworthy (dhan) and unparallel (dhan) is the One who rains mercy (megha) on every atom of the creation (romawali). Praiseworthy (dhan) and unparallel (dhan) is that Krishna (i.e. Creator) whose blanket (kaambalee) (of protection) covers (oddhai) the whole creation. ||1||
ਪਦ ਅਰਥ: ਮੇਘਾ = ਮੀਂਹ, ਬਰਖਾ, ਉਸ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਰੂਪ ਬਰਖਾ; ਰੋਮਾਵਲੀ = ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਜ਼ੱਰਾ-ਜ਼ੱਰਾ ਭਾਵ ਰੋਮ ਰੋਮ; ਕ੍ਰਿਸਨ = ਕਰਤਾਰ; ਓਢੈ = ਪਹਿਰੀ ਹੋਈ।

ਅਰਥ: ਹੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖੁ, ਤੇਰੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਦਇਆ ਰੂਪੀ ਮੇਘ ਦੀ ਜ਼ੱਰੇ-ਜ਼ੱਰੇ ਵਿੱਚ, ਕਣ-ਕਣ ਵਿੱਚ ਬਰਖ਼ਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖੁ, ਤੂੰ ਹੈਂ ਕਰਤਾਰ (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ) ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਆਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਦੀ ਓਢੈ ਕਾਂਬਲੀ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਉੱਪਰ ਪਹਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਧਨਿ ਧਨਿ ਤੂ ਮਾਤਾ ਦੇਵਕੀ ॥ ਜਿਹ ਗ੍ਰਿਹ ਰਮਈਆ ਕਵਲਾਪਤੀ ॥੨॥
Praiseworthy (dhan) and unparallel (dhan) are You (too) who is the mother (maataa) of its own divine-light (devkee) (i.e. You reveal your Divine Light from within Yourself) and whose (jin) abode (greh) is pervading everywhere (rameeyaa) and is Master of the World (kavlaa-patee). ||2||

ਪਦ ਅਰਥ: ਧਨਿ = ਸਲਾਹਣ ਯੋਗ, ਤਾਰੀਫ਼ ਲਾਇਕ; ਤੂ = ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਜਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ ਤੂੰ ਖ਼ੁਦ ਆਪ; ਤੂ ਮਾਤਾ ਦੇਵਕੀ = ਅਕਾਲ ਪੁਰਖੁ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਹੈ, ਤੂੰ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈ, ਤੂੰ ਖ਼ੁਦ ਆਪਣੀ ਦੇਵਕੀ ਹੈ ਭਾਵ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ; ਜਿਹ = ਜਿਸ ਦੇ, ਜਿਸ ਨੇ; ਗ੍ਰਿਹ = ਜਗਾ, ਰਹਿਣ ਦੀ ਥਾਂ, ਆਸਣੁ; ਰਮਈਆ = ਰਮਿਆ ਹੋਇਆ; ਕਵਲਾਪਤੀ = ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਮਾਲਕ। 

ਅਰਥ: “ਤੂ ਮਾਤਾ ਦੇਵਕੀ” ਭਾਵ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਆਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈਂ। ਤੂੰ ਆਪਣੀ ਦੇਵਕੀ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਪ ਹੈਂ। ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸਟੀ ਹੀ ਤੇਰਾ ਆਸਣੁ ਹੈ, ਤੂੰ ਕਣ-ਕਣ ਵਿੱਚ ਰਮਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈਂ ਅਤੇ ਸ੍ਰਿਸਟੀ ਦਾ ਮਾਲਕ (ਕਮਲਾਪਤੀ) ਵੀ ਤੂੰ ਖ਼ੁਦ ਆਪ ਹੀ ਹੈਂ। 

ਧਨਿ ਧਨਿ ਬਨ ਖੰਡ ਬਿੰਦ੍ਰਾਬਨਾ ॥ ਜਹ ਖੇਲੈ ਸ੍ਰੀ ਨਾਰਾਇਨਾ ॥੩॥
Praiseworthy (dhan) and unparallel (dhan) is the One who destroys (khand) the jungle (ban) of vices of the human body (brinda-banaa). The All-Present One (naaraaenaa) plays (khelai) in the world (jah). ||3||  

ਪਦ ਅਰਥ: ਧਨਿ = ਸਲਾਹਣ ਯੋਗ;  ਬਨ – ਜੰਗਲ, ਵਿਕਾਰਾਂ ਰੂਪੀ ਜੰਗਲ; ਖੰਡ = ਖੰਡਨ, ਖੰਡਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ; ਬਿੰਦ੍ਰਾਬਨਾ = ਕਿ ਸਰੀਰ; ਜਹ = ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੇ ਜਹਾਂ ਤੋਂ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੰਸਾਰ ਹੈ।
ਅਰਥ: ਉਹ ਸਰੀਰ ਰੂਪੀ ਬਿੰਦ੍ਰਾਬਨ ਦੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਰੂਪੀ ਜੰਗਲ ਖੰਡ ਨੂੰ ਖੰਡਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਖੇਲ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਰਮਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਬੇਨੁ ਬਜਾਵੈ ਗੋਧਨੁ ਚਰੈ ॥ ਨਾਮੇ ਕਾ ਸੁਆਮੀ ਆਨਦ ਕਰੈ ॥੪॥੧॥
The light (go) of knowledge (dhan) rises (charrai) with the hearing of the playing (bajaavai) of the Divine Flute (ben), i.e. experiencing the divine sound of the Creator. Namdev's Master (suaamee) is bestower (karai) of Grace (aanand). ||4||1||
ਪਦ ਅਰਥ: ਬੇਨੁ = ਨਾਦ, ਬੰਸੁਰੀ, ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਆਤਮਿਕ ਮੰਡਲ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਜੋ ਕੰਨਾ ਦੇ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ; ਗੋ = ਸੂਰਜ, ਚਾਨਣ; ਧਨੁ = ਗਿਆਨ; ਚਰੈ = ਚੜਨਾ; ਗੋਧਨ ਚਰੈ = ਗਿਆਨ ਦਾ ਸੂਰਜ ਚੜੈ; ਆਨਦ ਕਰੈ =  ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ।

ਅਰਥ: ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਆਤਮਿਕ ਗਿਆਨ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਮੰਡਲ ਦੀ ਬੇਨ ਦੀ ਧੁਨਿ ਸੁਣਾਈ ਦੇਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਜੋ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੈ, ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ)। ਉਹੀ ਨਾਮਦੇਵ ਦਾ ਸਵਾਮੀ ਹੈ, ਜੋ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ (ਭਾਵ ਸਭ ਉਸ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਪਾਤਰ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ)।